[victoria]

Ево сада и нешто мало о развоју индустрије наоружања у Босни између два рата.Априслки слом је спречио да се планови остваре иако је један фабрика (сировог глицерина)код Тузле већ била завршена а за остале су машине стигле(Швабе су их касније углавном одвезли за Немачку и тамо им се губи траг). "Industrijski potencijali Bosne i Hercegovine, kao ni Kraljevine Jugoslavije, do 1941. godine nisu bili u potpunosti organizovano uključeni i mobilisani u ratne potencijale zemlje i pored činjenice da su privredni potencijali zemlje bili dovoljni za potrebe vojske. I pored toga postojali su planovi, posebno Milivoj Savića, da se brzim tempom sprovedu zakonske regulative i angažman na provođenju industrijske politike u cilju “opšte državne mobilizacije”. Savić je smatrao da se postojeće sirovinsko ekonomske baze, za ratne potrebe, trebaju “koncentrisati u sredini zemlje”, odnosno u BiH. Pored strateških razloga u prilog ovog traženja išlo je i bogatstvo BiH resursima neophodnim za vojsku i rat, prije svega željeza. Plan je podrazumijevao i formiranje jakog željeznog industrijskog centra u Ljubiji i unaprijeđenje postojećih željezara u Varešu i Zenici. Također, iz Slovenije se trebala premjestiti glavnina proizvodnje municije, na prostor Prijedora.

Sama vojna doktrina Kraljevine Jugoslavije se bazirala na iskustvu iz Prvog svjetskog rata i francuskom modelu vojnog razvoja. Proizvodnja se uglavnom temeljila na proizvodnji i modernizaciji artiljerije. Sva ostala vojna tehnologija se bazirala na uvozu iz Francuske, Belgije, Čehoslovačke, Italije i Njemačke, a od 1937. godine gotovo isključivo iz Njemačke. Pored toga Kraljevina Jugoslavija je uvozila i osnovne sirovine za vojne potrebe, poput komponente za izradu eksploziva. Štaviše, uopšte nije postojao jasan uvid šta pruža domaća industrija. Time je ona zapravo tokom cijelog perioda postojanja, tj. do Aprilskog rata, ostala ovisna o uvozu vojne opreme i naoružanja. Sve do propasti kičmu cjelokupnog ratnog potencijala činilo je pet državnih i vojno tehničkih zavoda i nekoliko manjih preduzeća i fabrika u privatnom vlasništvu.


Kao najznačajniji pogon vojne industrije u BiH bio je Vojno tehnički zavod u Sarajevu, osnovan 1929. godine. On je 1. januara 1936. godine ušao u sastav Vojno tehničkog zavoda u Kragujevcu. U Zavodu u Sarajevu se izrađivala artiljerijska municija bez upaljača, dnevnog kapaciteta oko 1 000 komada. Zavod se od 1938. godine modernizuje i proširuje, a 1940. godine traži se stručna i tehnička pomoć Škodinih zavoda za puštanje u rad odjeljenja kod sela Gornja Vogošća, ka i za izgradnju postrojenja za izradu puščane municije u Busovači. Jugoslavenska vojska je u okviru investicionog plana “Jugočelik” finansirala i izgradnju kovnice za topovske dijelove i puščane cijevi u Ilijašu, kao i presaonicu za izradu artiljerijske municije 1939. godine. Iste godine i godinu dna kasnije Ministarstvo vojske i mornarice Kraljevine Jugoslavije nastoji sprovesti plan koji je podrazumijevao izgradnju tri ratne fabrike kojom bi država postala neovisna od nekih vojnih komponenti. Jedan od tri fabrike planirana je i u Kreki kod Tuzle. Fabrika za proizvodnju sirovog glicerina dovršena je do aprila 1941. godine, ali zbog rata pogoni nisu pušteni u rad. Pored navedenog u Višegradu, tačnije u “Višegradskoj industriji Stanković a.d”, su 1936. pušteni u rad pogoni za proizvodnju ručnih i avio bombi." линк https://bosnae.info/index.php/vojna-indu...i-interesi